"Maliyyə qurumları elə də çıxılmaz durumda deyil"

Azərbaycan Mikromaliyyə Assosiasiyası (AMFA) İdarə Heyətinin sədri Süleyman Kələşov, eləcə də AMFA-nın icraçı direktoru Jalə Hacıyeva müsahibə veriblər:
- Azərbaycanda mikromaliyyələşdirmə ilə bağlı mövcud vəziyyət necədir?
S.Kələşov: Bu sahədə vəziyyət ölkənin iqtisadi durumu ilə sıx bağlıdır. Təbii ki, çətinliklər var. Azərbaycan iqtisadiyyatı uzun illər neft sektoru ilə bağlı olub. Mikromaliyyə təşkilatları isə kreditləşmədə üstünlüyü biznes kreditlərinə verib. Neft ucuzlaşandan sonra isə ölkəmizdə müəyyən problemlər yaranıb və qeyri-neft sektorunun əhəmiyyəti artmağa başlayıb. Pambıqçılıq, tütünçülük, baramaçılıq kimi sahələrə ölkə rəhbərliyi səviyyəsində diqqət yetirilir, dəstək verilir. Aydın məsələdir ki, banklar, bank olmayan kredit təşkilatları (BOKT) və kredit ittifaqları da bu prosesdən kənarda qala bilməz. İndi onlar fərdi sahibkarlara daha çox mikrokreditlər verməlidir və tədricən neft gəlirləri dövründəki vəziyyətə qayıtmalıdır. Yəni, maliyyə qurumları elə də çıxılmaz durumda deyil, sadəcə, indi öz fəaliyyətində daha innovativ və yaradıcı olmalı, əməliyyat xərclərinin optimallaşdırılması yolları barədə düşünməlidir.
- AMFA-ya daxil olan maliyyə qurumlarının kredit portfelində azalma varmı?
S.Kələşov: AMFA-nın bütün üzvlərinin kredit portfeli 1 avqust 2016-cı il tarixinə 465,1 mln. manat təşkil edib. Bu, təxminən 370 min müştərini əhatə edir. Konkret olaraq üzvümüz olan BOKT-lar üzrə kredit portfeli isə 203 mln. manat olub. Təbii ki, borc portfeli artmır. Çünki kredit təşkilatları daha çox cəlb etdikləri vəsaitləri geri qaytarmaqla məşğuldur, aktiv kreditləşmə zəifdir. Hazırda BOKT-ların əksəriyyətinin kredit verilməsində çətinlikləri var, yalnız bir neçəsi kreditləşməni müntəzəm olaraq davam etdirir. Bu da milli valyutanın məzənnəsinin zəifləməkdə davam etməsi və manatda olan kredit resurslarının qıtlığı ilə bağldır.
- Mikromaliyyə təşkilatlarından xarici valyutada götürülmüş kreditlər nə dərəcədə normal qaytarılır? BOKT-lar müştərilərinə hansı güzəştləri edir?
S.Kələşov: BOKT-lar dollarla kredit götürmüş müştərilərinə bacardıqca dəstək verir. Borcların bir qismi manata çevrilir, faizlər aşağı salınır, hesablanmış cərimələr silinir, kredit müqavilələrinin müddəti artırılır. Yəni, bütün mümkün addımlar atılır ki, xarici valyutada olan kreditlər qaytarılsın. Hətta kredit təşkilatları bəzən mənfəətdən də əl çəkir. AMFA da bu addımları dəstəkləyir. Amma borclulara bundan da artıq güzəşt edilməsi mümkün deyil. Çünki BOKT-ların özlərinin də xarici investorlar qarşısında valyuta ilə öhdəlikləri var və onlar qaytarılmalıdır.
- Azərbaycanda dolların bahalaşması ödənişlərə necə təsir edir? Vaxtı keçmiş kreditlərin məbləğində artım varmı?
J.Hacıyeva: İlk öncə bunu deyim ki, ödənişlərlə bağlı vəziyyət yaxşılaşmaqdadır. Manatın təkrar devalvasiyasından sonrakı 1 ay ərzində kreditlərin qaytarılması əməlli-başlı səngimişdi. Bəzi BOKT-larda vaxtı keçmiş kreditlərin ümumi kredit portfelində payı 60%-i üstələməşdi. Hazırda isə bu nisbət 20-30% civarındadır. Dolların bahalaşmasına gəlincə isə, kreditlərin bir qismi manata çevrildiyi üçün hazırda onların qaytarılmasına məzənnə dəyişikliyi təsir etmir. Müəyyən qədər dollar kreditlərinin ödənişində gözləmə mövqeyi hiss olunur. Amma kredit təşkilatları daha çox motivasiya ilə, müştərilərə dəstək yolu ilə ödənişləri təmin etməyə, problemli kreditləri azaltmağa çalışır.
- Azərbaycanda əhalinin maliyyə savadlılığının artırılması istiqamətində hansı işlər görürsüz?
J.Hacıyeva: AMFA bununla bağlı son 3 ildə Azərbaycanın 8 bölgəsində təlimlər keçirib. Məqsədimiz odur ki, əhali maliyyə öhdəliklərini daha yaxşı dərk etsin, insanların bununla bağlı məsuliyyət hissi artsın, kredit ödənişlərini müəyyən edilmiş qrafikə uyğun həyata keçirsinlər və onlara edilmiş güzəştlərdən sui-istifadə hallarına yol verməsinlər. Bu cür təlimlər gələcəkdə də olacaq və xüsusi hədəf qrupu olaraq qadın sahibkarların qatılmasına üstünlük veriləcək. Kredit təşkilatlarının özündə də maliyyə intizamının artırılmasına ehtiyac var. Məsələn, Assosiasiya olaraq yığımların stimullaşdırılması ilə bağlı BOKT-lara proqram təqdim etmişik ki, onlar bununla öz təşkilatında institusional diaqnostik qiymətləndirməsini aparsın, öz siyasət və prosedurlarını beynəlxalq müştəri mühafizəsi prinsiplərinə uyğun qursun. Artıq 4 təşkilat bu cür qiymətləndirməni həyata keçirib. Bundan başqa, Assosiasiyanın xətti ilə BOKT-lara konsaltinq xidməti göstərilir ki, onlar kollektor işini düzgün təşkil etsin, kredit verənlə problemli borcları yığanların işi bir-birindən ayrılsın. Bu konsaltinq xidmətindən 2 üzv təşkilatı istifadə edib.
- AMFA-nın ölkədə fərdi sahibkarların sayının artması ilə bağlı hansı planları var?
J.Hacıyeva: Bununla bağlı “Biznesini başla və inkişaf etdir” adlı təlimlər keçirmək ərəfəsindəyik. Hazırda bu məqsədlə əsasən sərhədyanı bölgələr seçilir. Məqsədimiz Azərbaycanda sahibkarlığın inkişafına dəstək vermək, yeni nəsil iş adamlarının yetişməsinə nail olmaqdır.
- BOKT-ların Azərbaycanda yaradılması gözlənilən ilk özəl kredit bürosundan gözləntiləri nədir?
J.Hacıyeva: Təbii ki, Mərkəzləşdirilmiş Kredit Reyestri (MKR) Xidmətinin məlumatları ilə müqayisədə kredit bürosu daha geniş çeşidli məlumatlar təqdim edəcək. Hazırda BOKT-lar yalnız müştəri və onun zamini barədə kredit tarixçəsini əldə edə bilir. Amma kredit bürosunun sayəsində onlar, məsələn, hansısa rayonda adambaşına nə qədər kredit düşdüyünü və yaxud çarpaz kreditləşmə nisbətini, yəni bir bölgədə eyni adamın orta hesabla neçə kredit təşkilatına borclu olduğunu öyrənə biləcək. Bu da BOKT-lar üçün çox vacib məlumatdır, onların öz işini plaşdırmasında, hansısa bölgədə filial açıb-açmamaqla bağlı qərar verməsində mühüm rol oynayır.
©Report
Müştərilərin xəbərləri

Azərbaycan kapital bazarında bir ilk: Unicapital EBRD-nin üzən faizli istiqrazlarının anderrayteri oldu
SON XƏBƏRLƏR
- 2 ay sonra
- 1 həftə sonra
-
5 saat əvvəl
İsrail Reebok-ı məhkəməyə verməklə hədələdi, şirkət geri addım atdı
-
📲 İndi
Marja.az-ın Telegram kanalına qoşulun və xəbərlər cibinizə gəlsin.
♦️ Ən son və vacib iqtisadi xəbərlər üçün Marja - Biznes və Maliyyə Xəbərləri Portalı
♦️ Ən mühüm iqtisadi xəbərlər üçün Marja.az -
6 saat əvvəl
Yuan və Avstraliya dollarının qlobal ehtiyatlarda payı artıb, dolların payı azalıb
- 6 saat əvvəl
-
6 saat əvvəl
Bakı–Tbilisi–Qars dəmiryolu ilə yükdaşımalarla bağlı Anlaşma Memorandumu imzalanıb
- 6 saat əvvəl
- 6 saat əvvəl
-
7 saat əvvəl
"Ticarət Şəbəkələrinin İnkişafı" ictimai birliyinin İdarə heyətinin yeni tərkibi və Sədri seçilib
-
8 saat əvvəl
Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının manat istiqrazlarına 12 investor 12 sifariş təqdim edib
-
8 saat əvvəl
Azərbaycan zərgərlik məmulatları və qiymətli daşlar sahəsində yeni dövlət standartları qəbul edib
-
8 saat əvvəl
Azərbaycanda yeni tikilən hündürmərtəbəli binaların istismar müddəti azı 100 il olmalıdır - QƏRAR
Son Xəbərlər

Ödənişsiz İnvestisiya Seminarı

İsrail Reebok-ı məhkəməyə verməklə hədələdi, şirkət geri addım atdı

Dolların sabah üçün rəsmi məzənnəsi müəyyən olunub

"Ticarət Şəbəkələrinin İnkişafı" ictimai birliyinin İdarə heyətinin yeni tərkibi və Sədri seçilib

Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının manat istiqrazlarına 12 investor 12 sifariş təqdim edib
Ən çox oxunanlar

Azərbaycanda yeni tikilən hündürmərtəbəli binaların istismar müddəti azı 100 il olmalıdır - QƏRAR

Azərbaycan sahibkarları Efiopiyaya biznes missiyaya hazırlaşır

Kolleclərə yeni təyinatlar olub

Azərbaycandan Rusiya gedənlərin sayı 30 faiz, Türkiyəyə gedənlərin sayı isə 4,4 faiz azalıb

Azərbaycana turist axını azalıb - Körfəz və MDB ölkələrindən gələnlərin sayı azalıb

Bank Respublika lombard krediti müştəriləri üçün “Qızıl Seçim” lotereyasına start verdi!
